کدخبر: 190279 
زمان انتشار خبر : جمعه 02 خرداد 1404 - 20:49 
یکی از مواردی که در این حوزه بسیار چشمگیر است، فقدان متولی هوش مصنوعی است، اما آن‌طور که زنگنه، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه می‌گوید این مهم در جلساتی که برای بررسی جزئیات طرح سازمان ملی هوش مصنوعی برگزار می‌شود مشخص خواهد شد. در حال حاضر برخی می‌گویند شورای عالی برای هوش مصنوعی ایجاد شود و برخی می‌گویند یک مسوولیت دیگری را به شورای عالی فضای مجازی اضافه کنیم. او همچنین تاکید کرد: در شور دوم، جزئیات طرح هوش مصنوعی در یک مثلث مجلس، دولت و خصوصی و ذی‌نفعان بررسی خواهد شد و حتما مراقبت می‌کنیم که دولت در زمینه هوش مصنوعی بنگاه‌داری نکند.
دستگاه‌ها شناخت دقیقی از هوش مصنوعی ندارند
محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به تعدد دستگاه‌هایی که در زمینه هوش مصنوعی ورود کرده‌اند، تاکید کرد: در حال حاضر معضلی که وجود دارد تعدد دستگاه‌هایی است که قصد دارند در حوزه هوش مصنوعی ورود کنند و خیلی از این دستگاه‌ها و سازمان‌ها حتی در سطح عالی آن دستگاه نیز شناخت دقیق و درستی از هوش مصنوعی ندارند که چه استفاده‌ای می‌توانند از آن به‌عمل آورند. اما به جهت اینکه ما قانون گذاشتیم که دستگاه‌ها باید از هوش مصنوعی بهره‌برداری کنند، این نگرانی وجود دارد که ما هزینه‌های زیادی را صرف کنیم و توان زیادی را بگذاریم، اما اقدامات هم‌جهت و همسو برای بهره‌برداری از این حوزه صورت نگیرد. او ادامه داد: همچنین این نگرانی وجود دارد که در زمینه هوش مصنوعی شاهد اتفاقاتی باشیم که برای رمزارزها افتاد. تاخیر در سیاست‌گذاری و عدم مشخص کردن دستگاهی به عنوان متولی در زمینه رمزارزها باعث شده که امروز یکی از عواملی که مانع از این می‌شود که بانک مرکزی قیمت ارز را مدیریت کند وجود رمزارزها است. بر این اساس افراد بدون هیچ قانون، آیین‌نامه و نامه فعالیت می‌کنند و کشور هم از مزایای رمز‌ارز هیچ استفاده‌ای نکرده است. درحالی‌که بسیاری از کشورهای دیگر سرمایه هنگفتی را توانستند جذب کنند و کارهای بزرگی را از این طریق انجام دادند.
مانع بنگاه‌داری دولت می‌شویم
این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس با اشاره به ورود دستگاه‌ها در زمینه هوش مصنوعی، اظهار کرد: در حال حاضر معاونت علمی، وزارت علوم، وزارت بهداشت و برخی از دستگاه‌ها مانند وزارت صمت و بعضا وزارت کشاورزی همه به حوزه هوش مصنوعی ورود کرده‌اند و تا جایی که اطلاع داریم مبالغ هنگفتی هم برای این عرصه اختصاص داده‌اند، اما متاسفانه میزان مبالغی که صرف می‌شود با میزان خروجی و بهره‌برداری از هوش مصنوعی تناسبی ندارد. بر این اساس مجلس منتظر دولت بود تا در این خصوص لایحه بدهد، اما دولت لایحه نداد در حالی‌که برنامه هفتم دولت را در این زمینه ملزم کرده بود. بنابراین مجلس طرح دو فوریتی در زمینه هوش مصنوعی ارائه کرد که مصوب شود و قرار بر این شده که در شور دوم جزئیات طرح در یک مثلث مجلس، دولت، خصوصی و ذی‌نفعان پیش برود.
زنگنه تصریح کرد: حتما مراقبت می‌کنیم که دولت در زمینه هوش مصنوعی بنگاه‌داری نکند و در اینجا نیز ورود خارج از تکالیف نظارتی‌اش نداشته باشد و امیدواریم که با تقویت خصوصی این حوزه تقویت شود. چون هوش مصنوعی ثروت‌آفرین است. برای مثال در حوزه کشاورزی زمانی‌که به هوش مصنوعی مراجعه می‌کنید خروجی آن رشد محصول، رشد بهره‌وری، استفاده صحیح از منابع آبی، کشت متناسب با فضا و جو، نور خورشید و میزان باد است. به تبع اگر کسی سرمایه‌گذاری درستی در هوش مصنوعی انجام دهد حتما منجر به تولید ثروت می‌شود.
تمایل خصوصی برای ورود
او تاکید کرد: بنابراین هوش مصنوعی یکی از موضوعاتی است که خصوصی مایل است در آن ورود کند. بنابراین اصلا جایز نیست که دولت، ورودی خارج از حیطه خودش کند. دولت هم اگر می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند باید این سرمایه‌گذاری به دو نوع باشد یکی در حوزه سخت‌افزار و زیرساختهای لازم مانند جی‌پی‌یو و مواردی از این قبیل. در حال حاضر نیز برخی از دستگاه‌ها این اقدام را شروع کرده‌اند و حتی برای سایرین اشتراک گذاشته‌اند. دوم اینکه در حوزه حمایت‌های قانونی و اولویت در تسهیلات دولت می‌تواند کمک کند. زنگنه با بیان اینکه هوش مصنوعی تنها یک فناوری است، گفت: هوش مصنوعی یک لایه جدیدی از فناوری است. اگر بخواهم مثال ساده‌ای بزنم هوش مصنوعی مانند انرژی گرمایی است که در یک زمانی از بنزین و گازوئیل استفاده می‌شد و یک مرتبه تکنولوژی همچون انرژی هسته‌ای به دست آمد که تمام حوزه‌ها را دچار تغییر کرد. بنابراین اگر ما بر هوش مصنوعی تاکید می‌کنیم در حقیقت دسترسی به یک سطحی از فناوری است که در آینده صنعت، کشاورزی و هم حوزه‌های شناختی و انسانی را می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد.
او با اشاره به پیشرفت بسیاری از کشورها در زمینه هوش مصنوعی تاکید کرد: در بسیاری از کشورها برای هوش مصنوعی ظرفیت‌های جدیدی را ایجاد کرده‌اند. بر این اساس اگر امروز روی هوش مصنوعی کار نکنیم در حقیقت روی یک لایه‌ای از فناوری کار نکرده‌ایم که قطعا در آینده موجب خسران و باعث می‌شود که در رقابت با کشورهای خارجی حتی در محصولات و هم در ارائه خدمات با فاصله زیادی عقب بیفتیم. این نماینده مجلس در ادامه به پیش‌نیازهای هوش مصنوعی اشاره و تصریح کرد: هوش مصنوعی چند لوازم دارد و یکی از لوازم آن سخت‌افزار است. اما سخت‌افزاری که برای هوش مصنوعی نیاز است بسیار گران است. زیرساختهای هوش مصنوعی مانند سرورهایی است که در حوزه فضای مجازی و اینترنت از آن استفاده می‌کنیم. بنابراین یک حوزه هوش مصنوعی سخت‌افزاری است که لایه‌های بالای تکنولوژی است و ما تقریبا در این عمدتا واردکننده‌ایم. بنابراین تا سخت‌افزار لازم که به آن جی‌پی‌یو می‌گویند را در داخل کشور فراهم نکنیم، تمام اتفاقات بر روی سخت‌افزارها و فضاهای خارجی می‌افتد که هم قیمت آن بالا است و ارز زیادی برای خرید آن از کشور خارج می‌شود و هم بحث‌های امنیتی و پدافندی دارد. حوزه دوم که ما در آن تقریبا پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم حوزه نرم‌افزاری است که در این حوزه هم به جهت ظرفیت انسانی خوبی که در بین نخبگان و فرهیختگانمان داریم، اتفاقات خوبی افتاده است.
دست روی دست زیاد است
زنگنه در خصوص اینکه در طرح مجلس متولی هوش مصنوعی کدام دستگاه است، تاکید کرد: در حال حاضر به کلیات طرح هوش مصنوعی در مجلس رای دادیم و چون دو شوری شد جزئیات را گذاشتیم که با دوستان پیش ببریم. اما معتقدیم سازمان و یک مجموعه‌ای که فراتر از دستگاه‌ها و سازمان‌ها باشد باید متولی هوش مصنوعی شود مانند شورای عالی فضای مجازی که ارجحیتی دارد.
او افزود: البته در این خصوص اختلاف وجود دارد و برخی می‌گویند شورای عالی ایجاد شود و برخی می‌گویند یک مسوولیت دیگری را به شورای عالی فضای مجازی اضافه کنیم. بر این اساس باید در این خصوص در جزئیات طرح تصمیم‌گیری شود. به هر حال آنچه مسلم است یک متولی برای هوش مصنوعی مشخص می‌شود یعنی یک جا راهبری و تصمیم‌گیری در مورد این قضیه را انجام می‌دهد. در طرح، پیشنهادی در خصوص متولی هوش مصنوعی شده، اما در خصوص آن به توافق نرسیده‌ایم.
این نماینده مجلس اظهار کرد: آنچه تاکنون مصوب شده این است که دستگاه و سازمانی به صورت مستقل متولی هوش مصنوعی باشد و موانع پیش‌رو برداشته شود، اما اینکه متولی معاونت علمی ریاست‌جمهوری باشد یا شورای عالی فضای مجازی از جمله مواردی است که باید در شور دوم در بحث‌هایی که با حضور دولت انجام می‌شود به جمع‌بندی برسیم.
زنگنه تصریح کرد: برنامه هفتم الزاماتی را به دولت در زمینه هوش مصنوعی تکلیف کرد و یکی از این الزامات قوانین لازم برای توسعه هوش مصنوعی است. اما چون دولت تعلل کرد مجلس طرح داد و در حال حاضر نیز با توجه به اینکه کلیات مصوب شده دولت می‌تواند در قالب لایحه این مورد را به مجلس بدهد و مطرح شود. دولت چند ماه است که می‌گوید در جهت تنظیم لایحه هوش مصنوعی ما اقداماتی را انجام می‌دهیم، اما تا الان اتفاقی نیفتاده است.
از مساله راهبری تا معضل بودجه
او یادآور شد: طرح دوفوریتی تشکیل سازمان هوش مصنوعی در واقع قانون بالادستی در زمینه هوش مصنوعی است. کلیت این طرح به تصویب رسید، اما دوشوری شد و بر این اساس فاز دوم آن می‌تواند بعد از یک سال کار به صحن علنی مجلس ارجاع شود و در این خصوص عجله نداریم، چراکه باید یک قانون جامعی نوشته شود. بنابراین نمی‌توان با عجله در خصوص هوش مصنوعی قانون نوشت، چراکه ابعاد بسیار پیچیده‌ای دارد و مالکیت معنوی و حریم خصوصی در آن وجود دارد. همچنین در زمینه هوش مصنوعی دسترسی به برخی از زیرساختهای دستگاه‌ها و سازمان‌ها پیش‌نیاز است و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی می‌خواهد و با پول‌های معمول و جاری امکان‌پذیر نیست.
این نماینده مجلس در خصوص اینکه آیا نگران نیستید که به دلیل بار مالی این طرح در شورای نگهبان رد شود، گفت: این نگرانی وجود دارد و بر این اساس باید با دولت توافق کنیم. ما یا باید متمم بودجه بدهیم و از سرفصل‌هایی که در بودجه آورده‌ایم در این قانون بیاوریم که در این زمینه مانعی ندارد، اما اگر غیر از این باشد و بخواهیم منابع جدیدی برای آن بگذاریم حتما باید شورای نگهبان را راضی کنیم و این موضوع نیز حتما باید با موافقت دولت انجام شود.
